პირველი ჟურნალი, რომელიც ამერიკაში ვიყიდე და პირველი სტატია, რომელიც წავიკითხე - კევინ სპეისიზე იყო.
რატომ მახსოვს ეს უმნიშვნელო დეტალი? არა იმიტომ, რომ მსახიობი ფილმში „ჩვულებრივი ეჭვმიტანილები“ (1995) თამაშით ანდა „გულძმარვაში“ (1986) წითური ქურდის ეპიზოდური როლის გამო დამამახსოვრდა. Time - ში (2005) მსახიობი თავის თავზე, ფილმებზე და ზოგადად ცხოვრებაზე საუბრობდა. ფრაზა კი, რომელიც ახლაც ცხადად მახსოვს, კევინის ახლო მეგობარს ცნობილ მსახიობს ჯეკ ლემონს ეკუთვნის.
მისი თქმით: „არა აქვს მნიშვნელობა როგორი წარმატებული ხართ, ლიფტი სხვებისთვის ყოველთვის ქვევით დაუშვით“. ჰოდა, ვერასოდეს ვიფიქრებდი, რომ ნიუ იორკში „ლინკოლ ცენტრის“ „ევერი ფიშერ ჰოლში“ გამართულ „მსოფლიო მშვიდობის ორკესტრის“ პრემიერაზე შესასვლელთან ჯერ კევინ სპეისს და მის ამალას ტელევიზიებითურთ პირდაპირი მნიშვნელობით შევეჩეხებოდი, მერე კი ლოჟაში ერთად აღმოვჩნდებოდი; გასაუბრების შესაძლებლობა მომეცემოდა და იმის შანსიც, რომ პუტინზე ერთი-ორი „ტკბილი“ სიტყვა მეთქვა, საქართველოს კონფლიქტური ზონები, ასევე კავკასიაში ბოლო ორ ათეულ წელზე მეტის განმავლობაში გაჩაღებული ომებიც მეხსენებინა, სცენაზე შემსრულებელთა წინა რიგში სალამურზე დამკვრელი დათო ჩხეტიანიც მეჩვენებინა და მეთქვა, რომ მსახიობის მიერ მხარდაჭერილ ორკესტრში ორი ქართველი უკრავს, ერთი სალამურზე და მეორე - ფანდურზე (რუსუდან ხოსროშვილი). როცა სპეისიმ დამიდასტურა, რომ სმენია საქართველოს პრობლემების შესახებ, მკითხა სალამური და ფანდური რაგავრი ინსრუმენტებიაო. ჰოდა ავუხსენი, რომ სალამური ქართული ფოლკლორული ფლეიტაა, ხოლო ფანდური - ქართული გიტარა...
„მსოფლიოს მშვიდობის ორკესტრი“ (WPO) არაკომერციული, საერთაშორისო სოციალური სოლიდარობის/ პასუხუმგებლობის მისიის მქონე ორაგნიზაციაა, რომელიც 2013 წელს შეიქმნა და რომლის მხარდამჭერი და დამფინანსებელია „მსოფლიოს მშვიდობის ორკესტრის ფონდი“ (WPOF). მან მთელი მსოფლიოდან, უფრო სწორედ 50 ქვეყნიდან 11 წლიდან 22 წლამდე ასაკის 134 ნიჭიერი ახალგაზრდა ნიუ იორკში შეკრიბა, რათა მსოფლიოსთვის მუსიკის გამაერთიანებელი ძალა, კულტურათა შორის სამუსიკო ხიდების და ზოგადად სამუსიკო განათლების მნიშვნელობა წარმოეჩინა. იგი ერთადერთი გლობალური ახალგაზრდული ორკესტრია, რომელიც აერთიანებს, როგორც კლასიკურ, ასევე ეთნიკურ ინსტრუმენტებზე დამკვრელებსა და მომღერლებს. ორკესტრის მიზანია პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური თუ კულტურული ბარიერების მიუხედავად ხალხთა ურთიერთპატივისცემისა და მშვიდობიანი თანაცხოვრების მხარდაჭერა, ახალგაზრდა ლიდერების ჩამოყალიბება, რომლებიც მუსიკის სამშვიდობო ძალის პროპაგანდისტები გახდებიან; შეეცდებიან შიმშილის, ავადმყოფობის, სიღარიბის, ბუნებრივი კატასტროფების შედეგების, ცრურწმენების დაძლევასა და ახალგაზრდებისთვის სათანადო განათლების უზრუნველყოფას. WPO მოწოდებულია გლობალური პრობლემების გადაწყვეტის ალტერნატიული გზები მოიძიოს და მუსიკის საშუალებით კულტურათა შორის დიალოგი უზრუნველოყოს. ორგანიზაციურლი საქმიანობის პიარისთვის კი თავის კონცერტზე იწვევს ე.წ. საზოგადოებრივ ფიგურებს. პირველი კონცერტის დღეს ესენი იყვნენ ცნობილი ამერიკელები: ჟურნალისტი შადე ბარეინვა და მსახიობი კევინ სპეისი. პრემიერამდე ერთი თვით ადრე „მშვიდობის ორკესტრის“ ხელმძვანელობამ კი მთელი მსოფლიოდან შერჩეული ახალგაზრდები ნიუ იორკის მახლობლად საზაფხულო ბანაკში, უფრო სწორედ - ერთ სასტუმროში დააბინავა, რეპეტიეციებისგან თავისუფალ დროს კი მსოფლიოს დედაქალაქში მათთვის გასვლითი ტურები, ექსკურსიები ეწყობოდა, მათ შორის მსოფლიოში ცნობილ ჯულიარდის სამუსიკო სკოლაშიც, სადაც მუსიკოსებს სასწავლო პროგრამების გაცნობის საშუალება მიეცათ. ახალგაზრდები დიდ დროს ერთად ატარებდნენ, დადიოდნენ გამოფენებზე, ქალაქს ათვალიერებდნენ და ამგვარი ინტერაქტიული სოციალური ცხოვრებით ერთმანეთის უკეთ გაცნობის შანსიც ეძლეოდათ და ამავე დროს საკუთარი თვალით ხედავდნენ სხვადასხვა რასის, კანის ფერის თუ აღმსარებლობის ადამიანთა თანაცხოვრების იმ უნიკალურ მაგალითს, რომელსაც ამერიკა დაეფუძნა და რომლის „შემჭიდროვებულ“ მოდელს დიდი ვაშლის ქალაქი წარმოადგენს.
კევინ სპეისიმ სცენიდან გაიხსენა თუ როგორ შეაგულიანა იგი ჯეკ ლემონმა, როცა კევინი 13 წლის იყო და ბიჭი, რომლის ნიჭიც ცნობილმა მსახიობმა დაინახა, სამსახიობო კარიერის დასაწყებად ნიუ იორკში „გააგდო“. 12 წლის შემდეგ ისინი კვლავ შეხვდნენ ერთმანეთს და მაშინაც ჯეკ ლემონი მისი მხარდამჭერი და გამმხნევებელი იყო. მას მერე, რაც სპეისი ცნობილი ოსკაროსანი და მეცენატი გახდა, იგი ხშირად იმეორებს, რომ ისეთი ადამიანების გარეშე, როგორიც ლემონია, ვერასოდეს გახდებოდა ის, ვინც ამჟამად არის და ამიტომ თავისი მენტორს ყოველ ხელსაყრელ შემთხვევაში, მათ შორის „მშვიდობის ორკესტრის“ პრემიერაზე წარდგენისას, ციტირებს: „თუ თქვენი ის საქმეები კარგად მიდის, რომელშიც წარმატების მიღწევას ესწრაფოდით, თქვენი მოვალეობაა, რომ დროის დიდი ნაწილი დაუთმოთ ქვევით ლიფტის დაშვებას იმათთვის, ვინც სტარტი ეხლახანს აიღო“. ეს სიტყვები მსახიობმა „მშვიდობის ორკესტრის“ ახალგაზრდა მუსიკოსების გასამხნევებლად წარმოთქვა, როგორც თავისი „ლიფტის ფილოსოფია“ და დასძინა: „დღეს ჩვენ დავინახავთ და მოვისმენთ იმის მტკიცებულებას, რომ როცა ქვეყნები ომს აპირებენ, კულტურას ჩვენი გვაერთიანება შეუძლია“. კევინ სპეისიმ რამდენიმე ხნით ადრე კი ლემონის ეს სიტყვები იმ გლობალურ - საზოგადოებრივ ონლაინ კამპანიის დევიზადაც წარადგინა, რომელშიც საპატიო ელჩის სტატუსით სხვა ცნობილ საზოგადო მოღვაწეებთან და მსახიობებთან (დალაი ლამა, დესმონდ ტუტუ, პოლ მაკარტნი, ნიკოლ კიდმანი, ჯორჯ კლუნი და ა.შ.) ერთადაა ჩაბმული და რომლის მიზანია ადამიანთა მიმართ ცრურწმენების დაძლევა და განსხავებულობათა პატივისცემა; პატივისცემა ადამიანის ისეთის, როგორიც არის. ინკლუზიური კამპანიის, რომელშიც მთელი ქვეყნის მასშტაბით საგანმანათლებლო დაწესებულებები უნდა ჩაერთონ, სახელწოდებაა „თითოეული მნიშვნელოვანია“ (Everyone Matters), რომლის მხარდამჭერთა რაოდენობა ინტერნეტში 150 მილიონ მომხმარებელს აჭარბებს, ხოლო ფეისბუკზე მიმდევართა - 158 ათასს. ჯეკ ლემონის ეს სიტყვები დევიზად სპეისის მიერ დაფუძნებულ ფონდსაც (Kevin Spasey Foundation) აქვს, რომელიც მსახიობების მხარდასაჭერად, სახელოვნებო ოსტატობის განსავითარებლადაა მოწოდებული როგორც სცენაზე, ასევე სამსახიობო სკოლებსა და ონლაინ რეჟიმში.
ჩემი სუბიექტური აზრით, „მშვიდობის ორკესტრის“ მიზნები და მისია მისი გლობალურად კეთილშობილური იდეების გავრცელების შესახებ მიამიტური და უტოპიურია, მაგრამ ეს იმ საღამოს ნაკლებად გვაღელვებდა მსმენმელებსაც და, ალბათ, ნიუ იორკის ფილარმონიის ორკესტრსაც და ახალაზრდა მუსიკოსებსაც, რომლებიც კლასიკურ თუ ეთნიკურ ინსტრუმენტებზე ასე პროფესიულად უკრავდნენ. დირიჟორი კი გახლდათ ცნობილი ლიტველი ხელოვანი გინტარას რინკევიჩიუსი, რომელიც იმდენად ტემპრემანტიანად დირიჟორობდა, რომ მისი მოძრაობა უფრო ცეკვას ჰგავდა, ვიდრე სოლიდურ აკადემიურ სამუსიკო „მართვას“. ვიოლინოს პარტია კი მსოფლიოში ცნობილ მევიოლინე ალექსანდრე მარკოვს მიჰყავდა, რომლის სოლო - პაგანინის „კაპრის 24“ -ის შესრულებით ვირტუოზულობის მაგალითად მიიჩნევა და ის „სამშვიდობო საღამოც“ გამონაკილისი არ გახლდათ. პროგრამაში ბეთჰოვენი (უვერტიურა „კორიოლანი“), რიმსკი-კორსაკოვი („ესპანური კაპრიჩიო“), ბერნსტაინი („ვესტსაიდური ისტორია“) ჟღერდა, ანტრაქტის შემდეგ კი სცენაზე ეთნიკურ ინსტრუმენტებზე დამკვრელთა ინტერნაციონალური ჯგუფი განლაგდა, მათ შორის, ქართველებიც. შესრულდა „ჰავა ნაგილა“, ჰენდელის „ალილუია“, „საბა“, „ჩარდაში“, მასნეს „მედიტაცია“, იმღერა სოპრანო დონიკა ზამარამ. დასასრულს კი მარკოვმა, რომელიც კონცერტის მესამე ნაწილში იასამნის ფერის ხავერდოვან გრძელ კოსტუმსა და მოდერნ სტილის ექვსიმიანი ელექტროვიოლინოთი გამოვიდა, თავისი ბრენდი - „როკ კონცერტიც“ გამართა, სადაც კლასისკურისა და როკ მუსიკას საინტერესო და საოცრი რიტმიკის შერწყმის მომწმენი გახლდით; გუნდი კი დრო და დრო შესძახებდა: „თავისუფლება!“ და „მშვიდობა მთელს მსოფლიოში!“...
დათო ჩხეტიანი თბილისში დემირელის სახელობის კერძო კოლეჯის მე-12 კლასელია, რომელმაც სწორედ ამ სასწავლებელში ჯერ ფანდურის, მერე კი - სალამურის შესწავლა დაიწყო. რუსუდან ხოსროშვილი კი რუსთავში შ. რუსთაველის სახელობის სკოლაში მუსიკის მასწავლებელად მუშაობს. „მსოფლიო მშვიდობის ორკესტრის“ ჟიურის მოთხოვნა შემდეგი გახლათ: კონკურსანტებს სხვადასხვა ქვეყნებიდან იუტუბზე მათ მიერ შესრულებული ნაწარმოებები უნდა აეტვირთათ და ამგვარად მასალა შესარჩევი ტურისთვის გაეგზავნათ, ხოლო შემდგომ ეტაპზე ჟიური მათგან „მსოფლიო მშვიდობის ორკესტრის“ მუსიკოსებს შეარჩევდა. კონკურენცია საკმაოდ დიდი იყო და საბოლოოდ ჟიურიმ საქართველოდან დათო და რუსუდანი შეარჩია. დათოს თქმით, როგორც კი ორგანიზატოერბმა 11 აგვისტოს ნიუ იორკში მთელი მსოფლიოდან ჩამოსული სტუმრები დააბინავეს, მერე კი მათ მთელი ქალაქი დაათვალიერებინეს, მეორე დღესვე რეპეტიციების ჯერიც დადგა. თავიდან სიმფონიური ორკესტრისა და ეთნიკური ინსტრუმენტების გუნდი ცალკე-ცალკე ატარებდა რეპეტიციებს, ბოლოს კი ისინი გაერთიანდნენ. გარდა იმისა, რომ ახალგაზრდები ინგლისურს ფლობდნენ, ერთმანეთის ენის შესწავლაც და ერთმანეთის ფოლკლორულ ინსტრუმენტებზე დაკვრაც კი დაიწყეს. დათო ტუნისელს დაუმეგობრდა და იქაურ ინსტრუმენტზე - ქანონზე დაკვრაც სცადა. იგი აღნიშნავს, რომ ორკესტრში რუსი თანამოაზრეებიც იყვნენ, რომლებთანაც მას მეგობრული ურთიერთობა ჩამოუყალიბდა. აქ ჩამოსულთანაგან ყველამ იცოდა თუ რისთვის შეიკრიბნენ, რა მიზნით უნდა დაეკრათ ერთად და ამიტომაც არავის ეცალა „პოლიტიკური აგრესიისთვის“. აღსანიშნავია ისიც, რომ უკვე სახელიანი თუ ჯულიარდის ჯერ უსახელო სტუდენტები ახალჩამოსულ მუსიკოსებს ყოველგვარი ანაზღაურების გარეშე ეხმარებოდნენ, ისვევე როგორც ორკესტრანტ მუსიკოსებს არ ჰქონდათ ჰონორარი. დათოს განსაკუთრებით სირიელი კლარნესტისტი დაამახსოვრდა, რომელიც ჯულირდში სწავლობდა და ახალჩამოსულებს დიდი ენთუზიაზმით ეხმარებოდა. დამხმარე მოხალისეთა შორის იყო WPO-ს ერთ-ერთი დამფუძნებელი სკოტ ბრენდონი, რომელიც მანამდე ორ ათეულ წელზე მეტი „ლინკოლნ ცენტრის“ დირექტორი იყო. ეს ის ადამიანია, რომელსაც დიდი ღვაწლი მიუძღვის „მშვიდობის ორკესტრის“ შექმნაში, კერძოდ კი ფინანსების მოძიებაში, მათ შორის ისეთი კომპანიებიდან, როგორიცაა „მოტოროლა“, „პეგასუსი“ თუ „თურქიშ აირლაინსი“. რაც შეეხება ეთნიკური ინსტრუმენტების „პარტიტურებს“: გამოცდილმა მუსუკოსებმა ყურადღებით მოისმინეს თითოეული ფოლკლორული ინსტრუმენტის ჟღერადობა, შეაჯერეს გადაწყვეტილება საკრავის შესაძლებლობების შესახებ ანუ საკითხი - ამა თუ იმ კლასიკური მუსიკის „არანჟირებისთვის“ რამდენად ადეკვატური იქნებოდა იგი და სწორედ ამის მიხედვით მიანიჭეს მას საორკესტრო როლი. ასე რომ, დათოს სალამური სხვა ექვს ეთნიკურ ინსტრუმენტთან ერთად სოლო პარტიის შემსულებელთა რიცხვში აღმოჩნდა, ისევე როგორც ვიეტნამური თუ ტუნისური საკრავი. დათო ჩხეტიანის თქმით, რომელისთვისაც მუსიკა ჯერ - ჯერობით მხოლოდ ჰობია, ისე კი ექიმობა განუზრახავს: „მსოფლიოს მშვიდობის ორკესტრი“ არ აპირებს მხოლოდ ნიუ იორკის „ლინკოლ ცენტრში“ კონცერტის გამართვით დაკმაყოფილდეს, არამედ შეეცდება მსოფლიოს ცხელ წერტილებშიც თავის კონცერტებს პოლიტიკოსები დაასწროს და ასე დაამეგობროს ისინი; ადამიანები და ხალხები მშვიდობისთვის გააერთიანოს“.
No comments:
Post a Comment