სასულიერო სემინარია, პროტესტი, „მართლმადიდებლური სექტანტობა“ და ქრისტიანული ღირებულებები

20 წლის წინათ, როცა სსრკ ინგრეოდა, ალბათ, არც ისე ბევრ ადამიანს წარმოედგინა, რომ „ერთ მშვენიერ დღეს“ ათეისტური „რელიგიის“ ნაცვლად გაჩნდებოდა მეორე, არსობრივად „ათეისტური“ მიმდინარეობა, რომელსაც უცნაური სახელი „ქრისტიანული ფუნდამენტალიზმი“, უფრო სწორად, ჩვენებურად, „მართლმადიდებლური ფუნდამენტალიზმი“ დაერქმეოდა. რამდენადაც ვიცი, მსოფლიოში 15 მართლმადიდებელი ავტოკეფალური ეკლესია არსებობს, მათ შორის – რუსული და ქართული. დაინეტერესებული ადამიანი მედიისა და სოციალური ქსელების საშუალებით თვალს ძალიან ადვილად მიადევნებს იმას, თუ რა ხდება როგორც ამ ორი ერთმორწმუნე ეკლესიის იერარქების საზოგადოებრივ ცხოვრებაში და მის ასევე ფუნდამენტალისტურ მრევლში, ასევე – ამ ორის ერთმანეთთან დიპლომატიური ურთიერთობის ,,ველში.‘‘ სამწუხაროდ, მათ შორის არაერთი მსგავსების პოვნაა შესაძლებელი. რასაკვირველია, ფორმალურად ქართული ეკლესია რუსული „დერჟავული“ ეკლესიისაგან დამოუკიდებელი ინსტიტუციაა, მაგრამ თუ მათ იდეოლოგიურ „კონცეპტებს“ და ქცევის კოდექსებს შევადარებთ, განსხავევების პოვნა გაგვიჭირდება. ესაა, რომ ქართველი მამაოები მშობლიურ ტანკებსა და არამშობლიურ უპილოტოებს დემონსტრატიულად არ აკურთხებენ, სხვა მხრივ – ოქროსმოყვარეობითა და „უცნაური აკვიატებებით“ რუსი მამაოებისაგან დიდად არც განსხვავდებიან. აქ, ბუნებრივია, ყველა საეკლესიო მოღვაწეს არ ვგულისმობ. XXI საუკუნეში „ქრისტიანული დოგმატებისკენ“ ამგვარი შებრუნება, ბუნებრივია, ბევრ კითხვას ბადებს, რომლის პასუხი მხოლოდ უვიცობა, ან კიდევ ობსკურანტუზმი ვერ იქნება. ქართულ ეკლესიაში ბიბლიის ლამის საუკუნეების წინანდელი ჰაგიოგრაფიული (არაეგზეგეტური) აღქმის პოპულარიზება მაშინ, როცა თავად წმინდა წერილის მქადაგებლები თანამედროვეობის ტექნიკითა და „უსულო“ სიკეთეებით დაუფარავად სარგებლობენ, ცივილიზებული ოპონირებისა და ეკლესიის პროგრეს–რეგრესზე სერიოზული დისკუსიის შანსს აქრობს. მავანთა ქადაგებებში არაერთხელ წამიკითხავს და მომისმენია, როგორ ,,აწებებენ‘‘ დასავლეთის „არამართლმადიდებლურ“ ქვეყნებს სოდომ–გომორის ,,იარლიყს‘‘ და იქ მიღებული სწავლა–განათლება ცოდვის ,,რანგში‘‘ აჰყავდათ. იმ პირობებში, როცა ქართველ მორწმუნე ადამიანებს თავში ქართული მართლმადიდებლობის ზებუნებრივ და ექსკლუზიურ თვისებებს უბეჭდავენ, ჩნდება იმის რეალური საშიშროება, რომ საღმრთო ჭეშმარიტების ამდაგვარი ,,ტრანსლირება‘‘ „არაგანსკუთრებულებისადმი“ ვერბალური თუ ფიზიკური ძალადობის გამოვლენის კალაპოტს ადვილად მოძებნის და იმაზე უარეს „ბატალიაში“ გადაიზრდება, რომელიც 2012 წლის 17 მაისს რუსთაველის გამზირზე ვიხილეთ. ძალადობა კი ძალადობაა, როგორი ნიადაგიც არ უნდა ჰქონდეს მას, მათ შორის – რელიგიური. ცივილიზებულ სამყაროში კი ამგვარი ქცევა კონსტიტუციის, ადამიანის უფლებების შელახვის, კრიმინალის კატეგორიასა და სასამართლოს დარბაზში გამწესდება და არა - სინოდის თუ ლამის, შარიათისთვის გამზადებული ე.წ. ,,მრევლის მიტინგის‘‘ დღის წესრიგში. ამას წინათ ეკლესიის წარმომადგნლების ID ბარათების წინააღმდეგ აგორებული კამპანია (ამას რამდენიმე წლის წინანდელი „ანტიჩიპური ლობირება“ უძღვოდა), რბილად რომ ვთქვათ, ისევ და ისევ გაკვირვებას იწვევს. რაციონალურად აბსოლუტურად გაუგებარია, რატომ არ იღებენ სასულიერო პირები მხრიდან ამ ორდინარულ „ნივთს“, რომელიც ყველაფერშია, რასაც ადამიანი ეხება – პერსონალური კომპიუტერის IP -სა და იმ ჯიპის ტექნიკურ პასპორტში, რომლითაც ეკლესიის მამები გადაადგილდებიან. თუმცა ამის გამო არც ერთ მათგანს პროტესტის ნიშნად ამ საგნებისთვის აუტოდაფე არ მოუწყვია. ფაქტია, რომ ჩვენი მართლმადიდებელი დეკანოზები, მაშინ, როდესაც ეკლესიას უამრავი საქმე აქვს, (მათ შორის, დაკარგულ ტერიტორიებზე, ქრისტიანულ ძეგლებზე განხორციუელებული ვანდალიზმით დაწყებული და ეკლესიის კართან მდგარი უამრავი მაწანწალა ბავშვით დამთავრებული) საპატრიარქოს, ან მის ორბიტაზე მყოფ საეკლესიო დაჯგუფებებს „მტრების“ – ეკუმენისტებისა თუ გეების შეჩვენებისთვის ,,სცალიათ‘‘. ამჯერად კი სპეციალურად შეკრებილმა სინოდმა ID ბარათების ,,666–იანობაზე‘‘ იმსჯელა. ფაქტია, რომ ეს ყველაფერი ჩემნაირი უბრალო მოკვდავისთვის გაუგებარია. პირადად მე კი ამ ანტიID –ის მსგავს კამპანიებს სასულიერო ცოდნის მიღების პირველ საფეხურზე – სასულიერო სემინიარიაში არაკვალიფიციური განათლების მიღებას მივაწერ. ამიტომ საქმეთა ვითარებაში შეძლებისდაგვარად გასარკვევად, რამდენიმე კითხვით თბილისის სასულიერო სემინარიისა და თბილისის ილიას უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულს, თეოლოგ მირიან გამრეკელაშვილსმივმართე. იგი ამჟამად გერმანიის ქალაქ აიხშტეტის უნივერსიტეტის (თეოლოგიის ფაკულტეტი) დოქტორანტურაში სწავლობს. ამავე დროს გახლავთ, 2006 წელს თავის თანამოაზრეებთან ერთად დაარსებული არასამთავრობო ორგანიზაციის „ახალგაზრდა ქრისტიანები მშვიდობისა და დემოკრატიისთვის“ (YCPD-http://ycpdgeo.wordpress.com/) თავმჯდომარე, რომლის ბაზაზეც, უახლოეს მომავალში თეოლოგიური ჟურნალი „იოტა“-ს გამოცემას გეგმავს .


საუბრის დასაწისში ჩემს რესპონდენტს სასულიერო სემინარიაში ჩაბარების მოტივაციის, თავად სწავლის პროცესისა და ზოგადად მაშინდელი პერიოდის გახსენება ვთხოვე.



– სასულიერო სემინარიაში 17 წლისამ (2000) ჩავაბარე. – მიყვება იგი. – თავად ჩაბარების პროცესიც ძალიან საინტერესო იყო. როგორც წესი, საქართველოში ახალგაზრდები თითქმის სპონტანურად ირჩევენ პროფესიას, მაგრამ მაინც არსებობს პროფესიის არჩევის ორი გენერალური მიმართულება: პირველი, რომელიც ფინანსურად წარმატებულ კარიერას უკავშირდება და მეორე, რომელიც ერთგვარად სამყაროს შეცნობის სურვილს უფრო უკავშირდება, ვიდრე ფულს. თავდაპირველად, მეც წარმატებულ კარიერაზე ვოცნებობდი და მსურდა, იურისპრუდენცია ან რაიმე მსგავსი ამერჩია, თუმცა ეს სფერო საოცრად მომაბეზრებლად მეჩვენებოდა. შემდგომში, როდესაც რეპეტიტორებთან დავიწყე სიარული, ძალიან კარგმა ქალბატონმა მირჩია, რომ სასულიერო სემინარიაში ჩამებარებინა. იგი თვლიდა, რომ ჩემი შინაგანი მოწოდება სწორედ ეს იყო და იურისპუნდენცია მხოლოდ გამოფიტულ, სულიერად დამახინჯებულ ადამიანად მაქცევდა. სამწუხაროდ, მაშინ რელიგიას ხოლოდ წიგნებით ვიცნობდი, ამიტომაც ვფიქრობდი, რომ სწავლა ფილოსოფიის ფაკულტეტზე გამეგრძელებინა, თუმცა საბოლოოდ მაინც სემინარიაში ჩავაბარე.



– ძალიან კარგი ქალბატონი რატომ ფიქრობდა, რომ ცივილური პროფესია გამომფიტავია? შენი ,,გაიურისტების‘‘ წინააღმდეგი იმიტომ ხომ არ იყო, რომ რეალურად პროფესიონალი იურისტი ბიბლიით კი არა, სისხლის სამართლის კოდექსით ხელმძღვანელობს? იურისპუდენცია vs. რელიგია. ანუ საერო პროფესია გარკვეულწილად რელიგიური ქცევის პრინციპებს უპირისპირდება?



– როგორც მახსოვს, მას სწორედ ამ დასახლებული მიზეზის გამო არ სურდა, რომ ამ გზით წავსულიყავი. ეს იყო შევარდნაძის პერიოდი, როცა იურისტები სახელმწიფო მოხელეები უფრო იყვენენ, ვიდრე- სამართლის მსახურები. ის ქალი ფიქრობდა, რომ როგორც პროფესიონალ იურისტს, მე საკუთარი სინდისის წინააღმდეგ მოქმედება მომიწევდა, ხოლო თუ სასამართლო სისტემაში მოვხვდებოდი, იქ საერთოდ არ იქნებოდა ქრისტიანული მოწყალების, სახიერებისა და კაცთმოყვარეობის ადგილი. ბიბლიას თავისი ადგილი უჭირავს ადამიანთა ცხოვრებაში, კოდექსს – თავისი. ხშირად ისინი ერთმანეთს ეწინააღმდეგებიან. ეს პარადიგმა, მგონი, დიდად არც შეცვლილა. საბოლოოდ მაინც მისმა რჩევამ გაჭრა და ამ სფეროთი დავინტერესდი. ალბათ უფრო იმიტომ, რომ ბავშვობაში მხატვრული ლიტერატურის კითხვისას ხშირად აღწერდნენ პერსონაჟებს, რომლებიც ასეთ სასწავლებელში აღიზარდნენ. ამ ერთგვარი რომანტიკული წარმოდგენის გამო საინტერესოდ მივიჩნიე ეს სასწავლებელი. ჩემი იმედები, საბოლოოდ, გამართლდა კიდეც. მართალი გითხრათ, მე მხოლოდ თეოლოგიური განათლების მიღება მსურდა. უბრალოდ ცხოვრების ახალმა წესმაც მომხიბლა, თუმცა იქ ჩაბარებისას სასულიერო პირად გახდომა ჩემს მიზანს არ წარმოადგენდა. მოგვიანებით კი სამონასტრო / ბერ-მონაზვნური ცხოვრებითაც დავინტერესდი და ვეცადე ახლოსაც გამეცნო. ეს სფეროც საკმაოდ მიმზიდველია, თუმცა საბოლოოდ საკუთარი თავი ამ ამპლუაში ვერაფრით წარმოვიდგინე. შემდეგ კი ყველაფერი სულ სხვაგვარად განვითარდა. სემინარიაში სწავლის პერიოდი ყოველთვის სასიამოვნოდ მაგონდება. ჩემი ასაკის გამო ეს იყო ჩემი ცხოვრების ახალი, ხასიათისა და შეგნების ფორმაციის გადამწყვეტი ეტაპი. ამ სასწავლებელმა ძალიან დიდი ცხოვრებისეული გამოცდილება, საუკეთესო მეგობრები შემძინა. ამ ყველაფრის ნათლად ასახსნელად ორიოდე სიტყვა უნდა ვთქვა სემინარიის შენობის სპეციფიკურ მდებარეობასა და ხასიათზე. მართლმადიდებლური სემინარიების (განსაკუთრებით, სლავური კულტურის ქვეყნებში) უმრავლესობა ჩაკეტილი, სამონასტრო ტიპის სისტემებს წარმოადგენს. ასეთივე პრინციპზეა აგებული კათოლიკური სემინარიებიც, ოღონდ ისინი უნივერსიტეტებთან მჭიდროდ არიან დაკავშირებულნი, როგორც მდებარეობით, ასევე სტრუქტურულად. ასეთ სივრცეებში ერთგვარი სასათბურე პირობები ყალიბდება, რის გამოც იქ აღზრდილი ადამიანები რეალური ცხოვრების გამოწვევების მიმართ ხშირად არაადეკვატურნი არიან. ისინი ნაკლებად არიან ჩართულნი რეალურ ცხოვრებაში, ამის გამო მათი ცხოვრების წესი ერთგვარ მარგინალურ ელფერსაც კი იძენს ხოლმე. სრულიად განსხვავებულია თბილისის სასულიერო სემინარიის კონცეპტი და მდებარეობა. თავად სასულიერო სემინარიის შენობა სიონის ეკლესიის წინ მდებარე მე –19 საუკუნის ძველი თბილისური ტიპის ნაგებობა გახლავთ. იგი ძველი თბილისის მულტიკულტურული გარემოს შუაგულშია. ირგვლივ სინაგოგა, სომხური და კათოლიკური ტაძარი აკრავს. უბანში მცხოვრები მოსახლეობაც სხვადასხვა ეთნიკური, კულტურული და რელიგიური სივრცის წარმომადგენლები არიან, რომლებსაც ჯერ კიდევ შემორჩენილი, თუმცაღა, გაფერკმრთალებული ძველი თბილისური მენტალიტეტი აერთიანებთ. ამ სასწავლებელს აქვს საკუთარი სტუდენტური საცხოვრებელიც, რომელსაც ამავე შენობის ბოლო სართულზე ოთახების გარკვეული რაოდენობა ეთმობა. სართულის დარჩენილ ნაწილში სტუდენტების გვერდით ცხოვრობენ ქართული, აზერბაიჯანული და სომხური ოჯახები. სტუდენტებს მათთან ყოველდღიური ურთიერთობა აქვთ. იშვითად კონფლიქტებიც ხდება, მაგრამ როგორც წესი, სიტუაცია მეგობრული და მშვიდია. სლავურ და კათოლიკურ სემინარიებთან შედარებით თბილისის სასულიერო სემინარიის დისციპლინარული კონცეპტი საოცრად ლიბერალურია. მწუხრისა და ლიტურგიის ნაცვლად აქ მხოლოდ დილისა და საღამოს მოკლე ლოცვებია, რომლებზე დაუსწრებლობის გამოც მკაცრად ნამდვილად არავინ ისჯება. მკაცრი მექანიზმებით ასევე არ კონტროლდება შაბათ – კვირის წირვა–ლოცვაზე სტუდენტების დასწრება. მათ არ ეკრძალებათ ოთახებში სტუმრების მიღება, სხვადასხვა ტიპის ურთიერთობები (მეგობარი გოგონას ყოლა). ამგვარი სიტუაცია ადამიანებს საკუთარი სინდისისისდა მიხედვით მოქმედების თავისუფლებას უტოვებს, თუმცა ბუნებრივია, ბევრს ამ გარემოს ბოროტად გამოყენების საშუალებასაც აძლევს. ძალიან საინტერესო იყო მაშინდელი სტუდენტების კონტიგენტი. იგი საოცრად ჭრელი და სრულიად განსხვავებული ადამიანებისაგან იყო დაკომპლექტებული.



– რა მოგცათ სემინარიამ?


- უპირველეს ყოვლისა, სემინარიამ, საუკეთესო მეგობრები შემძინა. ასევე, ადამიანებთან ურთიერთობის უმდიდრესი გამოცდილება. უფრო სწორად, ადამიანების შეცნობის უნარი. ჩემს დროს სემინარიაში სწავლობდნენ კრიმინალური მიდრეკილებებისა თუ წარსულის მქონე ადამიანები, სამაგალითო ასკეტები, ღრმა რელიგიური იდეებით შთაგონებული პიროვნებები, პოლიტიკური გაქანების ახალგაზრდები, თქვენ წარმოიდგინეთ, არატრადიციული სექსუალური ორიენტაციის მქონე თანაკურსელიც კი მყავდა. ასეთ სიტუაციაში ადამიანებთან ნორმალური ურთიერთობის შენარჩუნება ჩემგან ნამდვილ პროფესიონალიზმს მოითხოვდა.






– კრიმინალებსა და მითუმეტეს , არატრადიციული სექსუალური ორიენტაციის ადამიანებს როგორ იღებდნენ და რა დამოკიდებულება ჰქონდათ მათ მიმართ?



– ადმინისტრაცია მათ მოძღვართა რეკომენდაციის საფუძველზე იღებდა, სადაც ეწერა, რომ ისინი კარგი ქრისტიანები არიან. თავად ამ მოძღვრებს, ალბათ, ასეთი ადამიანების ფერიცვალებისა და „გამოსწორების“ სჯეროდათ. სტუდენტების დამოკიდებულება ერთმანეთის მიმართ დისკრიმინაციული არა, მაგრამ არაერთგვაროვანი იყო. ამის გამო, ხშირად კონფლიქტებსაც ჰქონდა ადგილი. სასულიერო სემინარიაში სწავლის დროს სტუდენტებს, რომლებსაც სწავლა მართლა აინტერესებდათ, რჩებოდათ შთაბეჭდილება, რომ სასწავლებლის აკადემიურ განვითარებას ხელოვნურად აფერხებდნენ. ოფიციალურად, ამ შეფერხების მიზეზად სათანადო რესურსების არარსებობა სახელდებოდა. სინამდვილეში, საქმის ვითარება სხვაგვარი გახლდათ. სწორედ ამ არაერთგვაროვნმა დამოკიდებულებამ და ეკლესიის შიგნით არსებულმა კრიტიკულმა ვითარებამ მოამწიფა სტუდენტების პროტესტი, რომელიც შემდგომში გამოვლინდა.



– ხელოვნურ შეფერხების შექმნა რა ბერკეტებით ხერხდებოდა?



– ხელოვნურად შეფერხებაში ვგულისხმობ იმას, რომ სასწავლებლიდან ბევრი კომპეტენტური პროფესორი და მასწავლებელი გაათავისუფლეს. მაგალითად, ძველი აღთქმის ისეთი ცნობილი მცოდნე, როგორიც არის ბატონი ზურაბ კიკნაძე და კიდევ ბევრი სხვა კომპეტენტური პიროვნება. შეწყდა სტუდენტთა გაცვლითი პროგრამები. უცხოეთიდან პროფესორებს აღარ იწვევდნენ. შეიზღუდა სასაწავლებლის საგამომცემლო საქმიანობა. ამას დაემატა საქართველოს ეკლესიის ორიენტაციის ახალი კურსი. 1997 წელს, საქართველოს ეკლესიის მართვის სადავეები რადიკალურად განწყობილი, ობსკურანტული იდეებით აღსავსე სასულიერო პირების ხელში აღმოჩნდა. ისინი პატრიარქს დაემუქრნენ ეკლესიის გახლეჩით, აიძულეს, ეკლესიათა მსოფლიო საბჭო და ევროპის ეკლესიათა კონფერენცია დაეტოვებინა, თუმცა ამითაც არ დაკმაყოფილდენენ და მოითხოვეს ეკლესიას ურთიერთობა ყველა იმ სხვა მართლმადიდებელ ეკლესიასთან შეეწყვიტა, რომელიც ზემოხსენებულ ორგანიზაციებში იყო გაწევრიანებული. მეორე მოთხოვნა ოფიციალურად არა, მაგრამ პრაქტიკულად განხორციელდა. საქართველოს საპატრიარქომ ამ სასუალიერო პირების ზეწოლის გამო თვითიზოლაციის შეუქცევადი და ინტენსიური პროცესი წამოიწყო. ზოგადი ორიენტაციის კურსის შეცვლა, ბუნებრივია, სასულიერო სემინარიაზეც აისახა. ამ კონტექსტში, სასულიერო სასწავლებლის აკადემიური სიძლიერე თავად ეკლესიისთვის აღმოჩნდა მიუღებელი, რადგან განათლებული სტუდენტები არ დაიჯერებდენ იმ უამრავ მითს, რომლითაც დღემდე იზოლაციონისტი სასულიერო პირების დაჯგუფებები ოპერირებენ. ინფორმაციული სივრცის სიმდიდრეს თავისთავად მოაქვს ღიაობისა და შემწყნარებლური დამოკიდებულების ტენდეცია. ერთი სიტყვით, განათლებული სასულიერო პირების არსებობა ეკლესიისთვის პრობლემად იქცა. ამიტომაც ბევრი სასულიერო პირი ქვეყნიდან ან სულაც ეკლესიიდან წავიდა ან განდევნეს.



- რა იყო სემინარიის სტუდენტების პროტესტის მიზეზი, რომელმაც მოგვიანებით, 2004 წელს, იჩინა თავი?



– ჩვენი პირველი უკმაყოფილების გამოვლენაც სწორედ ზემოხსნებელ განათლებასა და კულტურულ ორიენტაციასთან დაკავშირებულ პრობლემებს ეხებოდა. სასულიერო სემინარიისა და აკადემიის სტუდენტებში წარმოიქმნა ერთგვარი სამეგობრო წრეები, რომელთათვისაც ყველაზე პრიორიტეტული განათლება და ღიაობის პრინციპი იყო. ჩვენმა ჯგუფმაც პირველად (2002 წ.) სწორედ ამ თემასთან დაკავშირებით, მაშინდელ რექტორს, საქართველოს კათალიკოს პატრიარქს მიმართა. თუმცა ამას არანაირი რეაქცია არ მოჰყოლია. შემდგომში კი სიტუაცია პარადიგმულ დონეზე შეიცვლა და მოვლენებსაც ახალი განვითარებისკენ უბიძგა.



– რამდენადაც ვიცი, ეს სასულიერო სემინარიის სტუდენტების პირველი პროტესტი იყო...



– ჩვენს მაშინდელ საქციელსა და დამოკიდებულებას პროტესტს არ დავარქმევდი, რადგან ეს ტერმინი, ჩემი აზრით, ძალიან კონკრეტულ ქმედებას აღნიშნავს. იმ სტუდენტების უმრავლესობას, რომლებიც მაშინდელ პროცესებში აქტიურად მონაწილეობდნენ, ერთი რამ ამოძრავებდათ: უკეთესი ეკლესიისა და საზოგადოების არსებობის სურვილი. სულ ეს იყო, მაგრამ როგორც ყოველთვის, სიტუაციაზე გავლენა ბევრმა პრაქტიკულმა მხარემ იქონია. ეს პირველი ასეთი ტიპის პროტესტი იყო, თორემ ლაღიაშვილისა (სასულიერო სემინარიის სტუდენტი, რომელმაც რექტორი მოკლა) და სტალინის ამბებიდან მოყოლებული სასულიერო სემიანარია, ასე ვთქვათ, ცხელ წერტილს წარმოადგენდა. ჩვენს შემთხვევაში მიზნობრივი საკითხი სასწავლო სისტემის, პროცესის მოდერნიზაცია და განვითარება იყო.


– როგორც ჩანს, სასწავლო პროცესის მოდერნიზაციას კონკრეტული ადამიანები უშლიდნენ ხელს. ეს ადგილზე ძალაუფლების შენარჩუნების მოტივით ხდებოდა თუ, როგორც დღეს ამბობენ, რუსული ეკლესიის გავლენით? როგორ ფიქრობთ, დღესაც კი რატომ აქვს რუსულ ეკლესიას ჩვენს ავტოკეფალურ ეკლესიაზე ასეთი გავლენა? გასაგებია, რომ კაგებესა და ეკლესიის ურთიერთობა მითი არაა, მაგრამ 20 წელზე მეტი გავიდა...



– ერთიცა და მეორეც. მოვლენათა კორელაციურ ჯაჭვს სწორად ხედავთ. სასწავლებლის მოდერნიზაცია პირდაპირაა დაკავშირებული რუსეთის კულტურული და პოლიტიკური გავლენისგან გათავისუფლებასთან, რომლის მეშვეობითაც ეკლესიის მმართველი ჯგუფები მორწმუნეთა ცნობიერების კონტროლს ახერხებენ. თუმცა აქვე უნდა ვთქვათ, რომ რუსული ეკლესია, ჩვენთან შედარებით, უკეთეს მდგომარეობაშია. უფრო მეტი ინტელექტუალია მის რიგებში და ეკლესიის მხრიდან განხორციელებული საზოგადოებისათვის საზიანო ქმედებების კრიტიკაც უფრო ფართოდ და შემოქმედებითად ხდება. რუსული ეკლესიის გავლენა საქართველოში XVIII საუკუნიდან მოყოლებული არსებობს და უამრავ საინტერესო ასპექტს მოიცავს. დღესდღეობითაც, მას ჩვენი ეკლესიის მიმართ ძალიან უცნაური და წინააღმდეგობრივი დამოკიდებულება აქვს. უპირველეს ინტერესს, ბუნებრივია, შექმნილი კულტურულ-პოლიტიკური გავლენის შენარჩუნება – გაძლიერება წარმოადგენს. ასევე, იგი ცდილობს, ხელი შეუწყოს ქართულ სივრცეში მაქსიმალურად ობსკურანტული იდეების, ლიტერატურისა და წარმოდგნების გავრცელებას. კაგებესთან ურთიერთობა, ალბათ, გარდაუვალი ხარკი იყო ეკლესიისა, რომელიც არსებობის შენარჩუნებას ცდილობდა. მე პირადად, მესმის ამ ურთიერთობის არსებობის, მაგრამ არ მესმის, როდემდე სურს ეკლესიას, ეს ყველაფერი დამალოს, არ აუხსნას და არ მოუბოდიშოს საკუთარ მრევლს. ეს, ალბათ, მართლა გაათავისუფლებდა ჩვენს ეკლესიას რუსული ტოტალიტარული მექანიზმის იმიჯისგან, რომელიც ასე გვაახლოებს მოსკოვის საპატრიარქოს იმიჯთან. თუმცა ისინი ჩვენზე ჭკვიანურად იქცევიან და ხშირად, ამას სწორედ ჩვენი გამოყენებით ახერხებენ. მაგალითად ცოტამ თუ იცის, რომ ახლადარჩეულ პაპ ბენედიქტეს, აღსაყდრებიდან რამდენიმე დღის შემდეგ საპატივცემულო კონცერტი ვატიკანში სწორედ რუსეთის ეკლესიამ მოუწყო. კონცერტის ორგანიზებაც მუსიკალური განათლების მქონე ეპისკოპოსმა, მოსკოვის საპატრიარქოს საგარეო საქმეთა განყოფიელბის ხელმძღვანელმა ილარიონ ალფეევმა მოახდინა. ამავე დროს, იგივე საპატრიარქო ხელს უწყობს საკუთარ სივრცეში, მათ შორის, ჩვენთანაც, ანტიკათოლიკური აგრესიის გავრცელებას. ანუ სურს, ჩვენ აგრესიისა და სიბნელის გამავრცელებელ ინსტიტუტად გამოგვიყენოს, თავად კი ისარგებლოს დასავლეთის სიკეთეებით და მათ თვალში ნორმალური იმიჯიც ჰქონდეს. ძალიან პარადოქსულია ერთი შემთხვევა: კონსტანტინეპოლის პატრიარქის ვიზიტამდე ცოტა ხნით ადრე, რუსეთის პატრიარქმა განაცხადა: „მზად ვართ და მხარს ვუჭერთ მერვე მსოფლიო საკლესიო კრებას“. რამდენიმე თვის შემდეგ კი მოსკოვიდან დაბრუნებული საქართველოს კათოლიკოს


პატრიარქი კონსტანტინეპოლს ეწვია. როგორც თავად განაცხადა, მისი მთავარი მიზანი იყო პატრიარქ ბართლომეოს პირველისათვის ეთქვა, რომ საქართველოს ეკლესია კატეგორიულად ეწინააღმდეგება მერვე მსოფლიო საეკლესიო კრებას. დიდ როლს თამაშობს მოსკოვის მხრიდან აფხაზეთისა და ოსეთის ეპარქიების საკითხით ოპერირებაც. ჩვენი ეკლესია ავტოკეფალიურია, მაგრამ, სამწუხაროდ , საერთაშორისო დონეზე თითქმის საერთოდ არა ვართ ცნობილი და აღიარებული. უფრო მეტიც, სპეციალისტებისა და თეოლოგიაში მოღვაწე ადამიანების გარდა ყველას რუსეთის ეკლესის ერთ – ერთი ეპარქია ვგონივართ, რაც ძალიან სამწუხაროა. საერთაშორისო დონეზე არაღიარების პრობლემა კი ყველაზე მწვავედ, მაინც სასულიერო სემინარიასა და აკადემიასთან დაკავშირებით დგას. ვინაიდან ეს სასწავლებლები თავად საქართველოში არ არიან აღიარებულები სახელმწიფოს მხრიდან, აკრედიტაციას არ ფლობენ, შესაბამისად აკრედიტირებული ოფიციალური სასწავლებლების ნუსხაშიც არ არიან. ასეთი იურიუდიული ნონსენსის გამო უცხოეთის უნივერსიტეტების თეოლოგიური ფაკულტეტები დასახელებული სასწავლებლების კურსდამთავრებულებს სწავლის გაგრძელების საშუალებას ვერ აძლევენ.



– გამოდის, რომ სახელმწოფო სასულიერო სემინარიას აკრედიტაციას არ აძლევს მაშინ, როდესაც საპატრიარქოს წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის უნივერსიტეტს ეს საჭირო იურიდიული ატრიბუტი აქვს. სასულიერო სემინარიის ერთგვარი მიზნობრივი, ხელოვნური დამუხრუჭების უცნაური სურათი მართლაც იქმნება. ალბათ, თქვენს პროტესტს ამის შეგრძნებაც აძლიერებდა...



– დიახ, სწორედ ასეთი პარადოქსული სიტუაციაა. სწორედ ეს მაფიქრებინებს, რომ საპატრიარქოს უბრალოდ არ სურს, სასულიერო სემინარია ნამდვილ, აკადემიურად ძლიერ საგანამნათლებლო ინსტიტუტად გადაიქცეს. ამასთანავე, წმინდა ანდრიას უნივერსიტეტს ხელმძღვანელობს პროფესორი სერგო ვარდოსანიძე, რომელსაც აკადემიური მოღვაწეობის დიდი გამოცდილება აქვს. ამის წყალობით, მან უნივერსიტეტის დაარსებისთანავე სასწავლებლის იურიდიული მხარის მოწესრიგება შეძლო. საქმე ის გახლავთ, რომ საქართველოს ეკლესიას დღემდე არ მიუღია გადაწყვეტილება სასულიერო პირად გახდომისათვის თეოლოგიური განათლებლობის აუცილებელ წინაპირობად დაკანონების შესახებ. ეს საკითხი სინოდის დღის წესრიგში ბოლოს, 1917 წელს დადგა, მაგრამ იგი უარყოფიდად გადაწყდა. მსურვლებს არა კომპეტენციისა და თეოლოგიური განათლების, არამედ იმის მიხედვით შეუძლიათ სასულიერო პირები გახდენენ თუ როგორ წარმატებულ ურთიერთობას დაამყარებენ სხვადსხვა საეკლესიო მესვეურებთან. სასულიერო სემინარია ამ კუთხით თავად ეკლესიისთვისაც არ წარმოადგენს აუცილებელ სტრუქტურას. რაც შეეხება სახელმწიფოს, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, იგი სემინარიას, როგორც სასწავლებელს დღემდე არ ცნობს და ამიტომაც ამ დრომდე თითქმის არალეგალურ წარმონაქმნს წარმოადგენს. ასეთი გარემო თავად აღძრავს ადამიანში ყველაფრის სისტემურად შეცვლის სურვილს.



– კვლავ თქვენს პროტესტს დავუბრუნდეთ. ალბათ, თქვენი მოქმედების ერთ–ერთი საბაბი ეკლესიის პოლიტიკური კურსიც იყო.



– შევარდნაძის პერიოდში ეკლესია, კონკრეტულად კი საქართველოს საპტრიარქო, მაშინდელ მთავრობას ძალიან დაუხლოვდა. იგი შევარდნაძეს ხელისუფლების ლეგიტიმაციაში დაეხმარა და მასთან ბევრ სხვა საკითხშიც მჭიდროდ თანამშრომლობდა. თითქმის ყველა კომპეტენტური პირი ვარაუდობდა, რომ ხელისუფლების შეცვლის შემთხევევაში საპატრიარქო ახალ ძალას გარდაუვლად დაუპირისპირდებოდა. ეს მოხდა კიდეც. ერთი მხრივ, ეკლესიასა და ახლადგამოჩენილ პოლიტიკურ ძალებს შორის კონფლიქტი წარმოიქმნა, ხოლო ურთიერთობის გარკვევის პერიოდმა ერთგვარი თავისუფალი სივრცე წარმოქმნა. მეორე მხრივ, ვარდების რევოლუციამ, საზოგადოებაში საერთო განწყობა და იმის სურვილი წარმოშვა, რომ ქვეყანაში პოზიტიური ცვლილებები განხორციელებულიყო. ასეთი განწყობა საეკლესიო წრეებშიც წარმოიშვა. სასულიერო პირები, რომლებიც გაბატონებულ ობსკურანტულ ორიენტაციას არ ეთანხმებოდნენ, საკუთარი მოსაზრებების საჯაროდ გამოთქმის საშუალება მიეცათ. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ისეთი ადგილი, სადაც რელიგიურ თემატიკაზე საჯარო დებატები შესაძლებელი იყო, ვარდების რევოლუციამდეც არსებობდა. მაგალითად, კულტურულ ურთიერთობათა ცენტრი „კავკასიური სახლი“, სადაც ჩვენც, სასულიერო სემინარიის სტუდენტებიც დავდიოდით და დისკუსიებში ვერთვებოდით ხოლმე. სწორედ ამ შეკრებებისას გახდა ჩემთვის პირადად ბევრი რამ ცხადი.


– რა ხდებოდა მაშინდელი ქართულ მედიაში?



– 2003 წლის ნოემბრის შემდეგ გაზეთ „24 საათში“ რელიგიურ თემაზე სერიოზული პუბლიკაციები გაჩნდა. ამ მხრივ ყველაზე რეზონანსული დასავლეთ ევროპის ეპარქიის მიტროპოლიტის, მეუფე აბრაამისა და მეუფე ზენონის ინტერვიუები, თუ სტატიები აღმოჩნდა. მათ მალე რადიკალური ფრთის წარმოამდგენლების მხრიდანაც საპასუხო პუბლიკაციები მოჰყვა. ჩვენთვის მაპროვოცირებელ მოვლენად იქცა გაზეთ „ქრონიკაში“ ( #14, 2004) დაბეჭდილი სტატია სათაურით ,,იუდას აჩრდილი საქართველოში“, რომელში დასახელებული მღვდელმთავრებიც გალანძღეს. მათ ბრალი დასდეს, რომ საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქის წინააღმდეგ შეთქმულებას აწყობდნენ და გარე ძალებისაგან ფინანსდებოდნენ. აქვე წარმოდგენილი იყო მოსაზრებები, რომლებიც თეოლოგიისა თუ ეკლესიოლოგიის კუთხით სრულიად აბსურდული იყო, მათ კულტურულოგიურ მიუღებლობაზე რომ აღარაფერი ვთქვათ. მეუფე აბრაამი წლების განმავლობაში ჩვენი რექტორი იყო. მას კარგად ვიცნობდით და მისი მოსაზრებებიც მართებულად მიგვაჩნდა. ჩვენ სოციალურ და კულტურულ საკითხებში საქართველოს ეკლესიის გააქტიურების მომხრეები ვიყავით. აქედან გამომდინარე, საჭიროდ მივიჩნიეთ, რომ ამ საკითხებთან დაკავშირებით ჩვენი მოსაზრებები ხმამაღლა გამოგვეთქვა. სასულიერო სემინარიის 23 სტუდენტის ხელმოწერით გამოქვეყნდა წერილი (,,24 საათი“,30.04.2004 #101) ,,მართლმადიდებელი ეკლესიის მღვდელმთავრების შეურაცხყოფის გამო“, რასაც საოცრად მოულოდნელი რეაქცია მოჰყვა, როგორც შავრაზმული დაჯგუფებების, საპატრიარქოს, რექტორატის, ასევე მედიისა და თვით პოლიტიკოსების მხრიდანაც კი. ჩვენს წერილში რაიმე განსაკუთრებული არ ეწერა, უბრალოდ, საეკლესიო წრეებში გაჩნდა შიში ცვლილებების გარდაუვალობისა. დაიწყო გაუთავებელი დიკსუსიები, რეპრესიები, დაკითხვები, ჩვენი დემონიზაცია. რამდენიმეჯერ ფიზიკური ანგარიშსწორებასაც კი მოხდა. ზოგიერთმა სტუდენტმა ის სტუდენტები სცემა, რომლებსაც მოსყიდულებად და ეკლესიის მტრებად მიიჩნევდა. მე პირადად, ასეთი ტიპის ინციდენტი გადამხდა, როდესაც ამ საკითხებზე, დღეს პარტია „ქრისტიან დემოკრატების“ წევრს ლევან ჯაფარიძეს ვესაუბრებოდი. მაშინ იგი საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სტუდენტურ კავშირს ხელმძღვანელობდა და ასეთი ტიპის გამოხდომებით საპატრიარქოსთან ქულების ჩაწერას ცდილობდა. დისკუსიამ ბეჭდურ და ტელე მედიაშიც გადაინაცვლა, რასაც შედეგად საკითხის უაღრესად პოლიტიზირება მოჰყვა. მახსოვს ამავე პერიოდში მე და ჩემს მეგობარს, გივი ლომიძეს, სემინარიის მაშინდელმა დეკანმა უნებრათვოდ სემინარიიდან ასი მეტრის რადიუსით გასვლა და განსაკუთრებით, „კავკასიურ სახლში“ წასვლაც კი აგვიკრძალა. ჩვენ ასეთ აკრძალვას არ დავემორჩილეთ და იმხანად მოწვეული გერმანელი თეოლოგის, ბერნარდ სუამის მოსასმენად მაინც წავედით. მაგრამ ვიღაცამ დაგვაბეზღა. დაბეზღებას უკან დაბრუნებისთანავე მოჰყვა კამათი დეკანთან მისივე კაბინეტთან, სემინარიის პირველ სართულზე. მოულოდნელად, კამათი ზემო სართულზე მოქეიფე სემინარისტების სიმღერამ შეგვაწყვეტინა და საბოლოოდ აკრძალვის მოხსნით დასრულდა.



– ცხადია, რომ ქართულ საზოგადოებაში შექმნილი პრობლემების არც ისე მომცრო წილი იმაზეც მოდის, რომ დღემდე სახელმწიფოსა და ესკლესიის „დაშორიშორება“ რეალურად ვერ და არ ხერხდება.



– საქართველოში, დიდი ხანია, საშინელ მანკიერ ტრადიციად რელიგიური თემატიკის წყალობით პოლიტიკური დივიდენდების მოპოვება, თვითდამკვიდრებისა და პოპულარობის მიღწევა იქცა. ამ საქმეში ჩაერთვნენ პოლიტიკოსები, სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები, კრიმინალები, სტუდკავშირების ელიტები და, რაღა თქმა უნდა, სასულიერო პირები. ნორმალურ ქვეყანაში, ალბათ, ეს ყველაფერი საზოგადოებრივ დისკუსიაში გადაიზრდებოდა და ქვეყნის კულტურული განვითარების ახალ ეტაპადაც იქცეოდა, მაგრამ, როგორც მოგეხსენებათ, ჩვენთან ხშირად ექსცესები უფრო აინტერესებთ, ვიდრე – სერიოზული მსჯელობა. ეკლესიის შიგნით არსებობდბენ პიროვნებები, რომლებიც ჩვენს მოსაზრებებს ფარულად მხარს უჭერდნენ და თვითონაც თვლიდნენ, რომ განვითარება, ცვლილებები აუცილებელი იყო. მაგრამ, სამწუხაროდ, ეკლესიას მემკვიდრეობით კომუნისტური, ტოტალიტარული ტიპის აზროვნება ერგო და ამიტომაც, ამგვარ პირობებში, ადამიანების სოციალური დისკრიმინაცია ძალიან ადვილი იყო. მეორეს მხრივ, ჩვენთან დაპირისპირების ხარჯზე სტუდენტთა ერთმა ნაწილმა წარმატებული საეკლესიო კარიერა გაიკეთა. ეკლესიისა და სახელმწიფოს ურთიერთობა, საქართჳელოში, მგონი, დღესაც, ერთი – ერთი ყველაზე პრობლემატური საკითხია. ჩვენი მაშინდელი პროტესტის დამკვეთად ეკლესიას სახელმწიფო მიაჩნდა, სახელმწიფო კი კრიტიკულად იყო განწყობილი და საპატრიარქოს საერო პოლიტიკაში აქტიურად მონაწილეობისკენ ლტოლვის შეჩერებას ცდილობდა. თითქოს, ერთმანეთს ებუტებოდნენ, მაგრამ 2007 წლის ნოემბრის მოვლენების შემდეგ, ხელისუფლება იძულებული იყო ეკლესიისათვის საკუთარი საქციელის ლეგიტმაცია და ე.წ. ,,გაპრავება’’ ეთხოვა. ეს ასეც მოხდა, საპატრიარქომ კი ხელისუფლებისაგან ჯილდოდ ჯიპები და დიდძალი სხვა სახის ქონება მიიღო. ეს დღემდე ასე გრძელდება. საპატრიარქომ, რომც მოინდომოს გაემიჯნოს სახელმწიფოს, ის მას ამის საშუალებას არ მისცემს. ზუსტად ასე იქცევა ოპოზიციაც. ის, ერთი მხრივ, ეკლესიის მხრიდან მომავალ პოლიტიკურ ინიციატივებზე გამოხმაურებას ცდილობს და მეორე მხრივ, საკუთარ თამაშში მის ჩათრევას ცდილობს. ამ ყველაფერში არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტი: საქართველოში ყველა პოლიტიკური ქმედების ლეგიტიმაციისა და მართებულობის საზომად მიჩნეუელია დასავლეთი, რომელშიც ხშირად მოიაზრება ამერიკა და ევროპა ერთად, ხოლო უმთავრესის - დასავლეთის მრავალფეროვნების საკითხისა და მოვლენათა კონტექსტუალური ახსნის იგნორირება ხდება. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ იგივე ევროკავშირი დინამიურ მდგო მარეობაში მყოფ განსხვავებულთა ერთობას წარმოადგენს. აქ, რელიგიურ- პოლიტკური სიბეცის გამოვლენის სივრცეც საკმარისია და შემთხვევებიც. პოლიტიკოსებს ხშირად მოჰყავთ მაგალითად იგივე პოლონეთის, საბერძნეთის, ირლანდიის, გერმანიის და უნგრეთის მაგალითები ეკლესია – სახელმწიფოს ურთიერთობის მათ მიერ შემოთავაზებული მოდელის გასამართლებლად, მაგრამ ახდენენ ამ მაგალითების განზოგადებას საკუთარი ინტერესების შესაბამისად. ამ კუთხით სრულიად პარადოქსუალია ქრისტიან – დემოკრატების ბოლო ინიციატივა კონსტიტუციურ ცვლილებებთან დაკავშირებით, რისთვისაც ისინი უნგრეთის მაგალითს იშველიებენ. საუბარია უნგრეთის კონსტიტუციაში ქვეყნის ქრისტიანულობის ხაზგასმის ჩაწერაზე.



– სამოქალაქო სექტორი ამ თემაზე სერიოზული მსჯელობით თავს დიდად არ იწუხებს...



– სამოქალაქო სექტორიც ამ საჭირბოროტო თემას ზოგად პლანში განიხილავს. იგი ამავე პარადიგმაში რჩება და ამ მოვლენის კონტექსტულუარ ანალიზს არ ახდენს. პოლიტიკური და ეკონომკური კრიზისის შემდეგ, უნგრეთის კოალიციის შექმნის შედეგად სათვეში ქვეყნისათვის რეგრესული, მემარჯვენე ფაშისტების პოლიტიკური კოალიაცია მოვიდა და პოპულისტური მიზნით ზემოხსენებული ცვლილება განახორციელა, რაც უკვე ცხადყოფს ამ შედარების აბსურდულობას. უნგრეთის შემთხვევა იმ მხრივაა საინტერესო, რომ იქაური რეგრესული მოვლენის მაგალითად აღება ხდება, რადგან ეს ქვეყანა ევროკავშირის წევრია. თუ ამგვარი რამ მათთან მოხდა, ე.ი. ჩვენც შეგვიძლია ეს სიბეცე გავიმეოროთო. ევროკავშირში ხომ ყველაფერი იდეალური ხდება და მიბაძვაც კრიტიკას აღარ ექვემდებარება - ასეთია ჩვენი პარადიგმა. საინტერესოა ისიც, რომ სამოქალაქო სექტორიც ვერ ჩამოყალიბდა, ვერ შეთანხმდა, თუ რას გულისმობს იგი ქვეყნის მოწყობის სეკულარულ მოდელში: ფრანგულ ლაიციზმს, გერმანულ რეგულაციას, თუ ამ ტერმინით საერთოდ დიდი ხნის წინანდელ განმანთლებლობას აღნიშნავს.



– თქვენს პროეტსტეზე სამოქალაქო სექტორს როგორი რეაქცია ჰქონდა?



– ჩვენ ღია და დაუფარავი მხარდაჭერა გვქონდა სამოქალაქო სექტორისა და თავისუფალი ჟურნალისტების მხრიდანაც, მაგრამ, როგორც შემდგომში გაირკვა, ბევრი მათგანი მხოლოდ პრაგმატული მიზნებით მოქმედებდა. ყველაზე დიდი სიმამაცე კი სასულიერო პირების ერთმა ჯგუფმა გამოიჩინა. ზოგი მათგანი დასაჯეს (მაგალითად, ბასილ კობახიძე), ზოგი დააშინეს, უმრავლესობის წინააღმდეგ კი ეკონომიკური და ფიზიკური რეპრესიები განახორციელეს. სიტუაცია მართლაც კრიტიკული აღმოჩნდა, უფრო და უფრო მეტი ადამიანი დაუფარავად გამოხატავდა საზოგადოების დემოკრატიზაციისა და რელიგიური სფეროს მოწესრიგების სურვილს.


– საპატრიარქო რას აკეთებდა? თქვენ თქვით, რომ იქ ცვილებების მომხრენი იყვნენ. იქნებ ახლაც არიან და უბრალოდ, ხმას ვერ იღებენ? და თუ ამოიღებენ, რა ემუქრებათ?


– საპატრიარქო კი ამასობაში საქმეს ხელისუფლებასთან არკვევდა და მის წინააღმდეგ მიმართულ პიარ-კამპანიას აწარმოებდა. მაგალითად, ვრცელდებოდა მითები, რომ ვარდების რევოლუცია სინამდვილეში მასონური ორდენის ,,როზენკრეიცერების“ ორგანიზებული იყო, რომ ,,მართლმადიდებლობას გვართმევდნენ“, ,,გვებრძოდნენ“, მათ „ეკლესიის დაშლა“ სურდათ და ა.შ. ამ ბძოლაში, სახელმწიფომ, მხარდაჭერისა და ლეგიტიმაციის სანაცვლოდ უკან დაიხია და საპატრიარქოს პირობებს დათანხმდა. ერთ – ერთი პირობა ჩვენ მიერ წამოწყებული მოძრაობის ჩახშობა იყო, რომელიც სწორედ სახელმწიფოს უნდა გაეხორცილებინა. პირველ წერილის შემდეგ უკვე მეორე და შედარებით უფრო მძაფრი წერილი ,,არა არს დაფარული, რომელი არა განცხადდეს“ გამოვაქვეყნეთ ( „24 საათი“, 8. 11. 2004. N: 265). ამჯერად, საპატრიარქოს მხრიდან რეაქცია ძალიან კატეგორიული აღმოჩნდა. დისკუსიებმა ახალი სიმძაფრით იჩინა თავი, მაგრამ ამჯერად მედიის დაინტერესება უკვე არასაკმარისი იყო. სემინარიის რექტორატს გადაწყვეტილების მიღება უჭირდა. დიდი ხნის ბჭობის შემდეგ გადაწყდა ჩვენი თამაშგარე სიტუაციაში გადასროლა, ანუ გარიცხვა. ეს პროცესი კი, არც მეტი და არც ნაკლები, პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა საზეიმოდ გახსნა. კერძოდ მან სპეციალურად დაიბარა ჟურნალისტები, სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები და მათ პრობლემტიკის გაშუქება, პროცესში აქტიური მონაწილეობა აუკრძალა. საეკლესიო სივრცეში ახლაც არიან სასულიერო პირები, მათ შორის იერარქებიც, რომლებიც არ ეთანხმებიან ზემოხსენებულ იზოლაციონისტურ და ობსკურანტულ კურსს. ისინი ამას არაპირდაპირ და არახმამაღლა ხანდახან გამოხატავენ ხოლმე კიდევაც. მაგრამ თუ ხმამაღლა და დაუფარავად იმოქმედებენ, ხალხი მათ შეიძულებს, გარიყავს. სინოდის ბოლო სხდომების პარალელურად გამოვლენილმა დამოკიდებულებამ კარგად აჩვენა, რომ ადამიანებისთვის მხოლოდ კონკრეტული იდეოლოგიის მქონე სასუალიერო პირებია მისაღები, დანარჩენებს კი საშინელი სიტყვებით ლანძღავენ და მათ განდევნას მოითხოვენ. ჩვენს შემთხვევაშიც სწორედ იგივე სქემა მუშაობდა.



– რა ბედი ეწიათ იმათ, ვინც გარიცხეს?


- თავდაპირველად სურდათ, გამოსასწორებელი ვადით მონასტრებში გავეშვით. თუმცა მიიჩნიეს, რომ მონასტრებში ჩვენი იდეების შეტანას მოვახერხებდით და ეს წინადადება უარყვეს. მეორეს მხრივ, მათ არ სურდათ გმირებისა და წამებულების იმიჯით გამოვეშვეთ, ამიტომაც ნელ–ნელა, სათითაოდ ჩვენი გამორიცხვა სხვადასხვა ფორმალური მიზეზით მოინდომეს. ასევე, იყო მცდელობა, დავედუმებინეთ გარკვეული ტიპის წახალისებებითა და ჯილდოებით. თავდაპირველად გარიცხეს მხოლოდ ოთხი ადამიანი. მათგან სამს ბრალად დისციპლინარული დარღვევა ანუ ლექციების ხშირი გაცდენა და ერთს (ჩემს ძმას) გამოცდის ჩაუბარებლობა წარუდგინეს. მიზეზების მართებულობა სადავო იყო. ჩვენ მანამდე განვაცხადეთ, რომ თუ ერთს მაინც გარიცხავდნენ, ყველანი დავტოვებდით სასწავლებელს. ეს ასეც მოხდა, მაგრამ რამდენიმე სტუდენტი დარჩა. მათ სჯეროდათ, რომ ცვლილებები აუცილებლად განხორციელდებოდა. დანარჩენებმა განცხადებები დავწერეთ და საკუთარი სურვილით წამოვედით. ასე ვთქვათ, ,,წამოსულთაგან“ რამოდენიმე სასულიერო პირი გახდა, მათ შორის ბერ–მონაზონიც კი. ერთი პოლიტიკაში წავიდა და დღემდე მთავრობაში ძალიან პოპულარული სახეა. ერთი ჯარში წავიდა, ერთი პატრული გახდა, რამდენიმემ არასამთავრობო სექტორში გააგრძელა მოღვაწეობა. ისინიც დიდი პოპულარობით სარგებლობენ დღესაც და ა.შ. ბევრმა კი მიზნად სწავლის გაგრძელება დავისახეთ. რაც ყველაზე საინტერესოა, ერთი ჩვენგანი ქართველი ფაშისტების ერთ – ერთი ლიდერი გახდა. დემოკრატიული იდეალების მქონე ადამიანი აგრესიულ მილიტარისტად იქცა.



– თქვენი აზრით, საერო სფეროში „გადაბარგება“ ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის იერარქების საქციელით გაწბილებითაც ხომ არ იყო განპირობებული?



– კონკრეტულ პიროვნებებს, ალბათ, მისაბაძ იერერაქებსა, თუ სასულიერო მოღვაწეებზე მართლაც დაემსხვრათ წარმოდგენა და ამან მათი მოტივაციის გაქრობა გამოიწვია. თუმცა, ჩემი აზრით, ამ შემთხვევაში, ალბათ, თავისუფალი და შემოქმედებითი ცხოვრების სურვილი უფრო გადამწყვეტი იყო. ტოტალიტარული მოწყობის სივრცეში ადამიანს არც ერთის გამოვლენის საშუალება არა აქვს და მუდმივად დათრგუნულია. საერთოდ, სასულიერო პირად გახდომის სურვილზე ხშირად მოქმედებს სხივისი მაგალითი, თუმცა ხშირად ამ ფენომენის ბოროტად გამოყენებაც ხდება.






– იმ პერიოდში , ფაქტობრივად, ეკლესია არასრულწლოვნებზე ზეწოლას ახდენდა, რათა ისინი მონაზვნად, ან ბერად აღკვეცილიყვნენ. ბევრმა ეს არ იცის. "კავკასიურ სახლში" ერთხელ მოეწყო კიდეც შეხვედრა ამგვარი ახალგაზრდების მშობლებთან. სტუდენტი ერთხელაც სახლში არ დაბრუნდა... რა "მართლმადიდებული სექტები" გაჩნდა მაშინ? ამგვარი რამ რატომ გახდა შესაძლებელი?



- „კავკასიურ სახლში“ მაშინ გამართულ შეხვედრაზე მეც გახლდით. ძალიან შემძრა იქ მოსმენილმა და ნანახმა. მე მაშინ ერთ–ერთის დედას ბოდიშიც მოვუხადე, როგორც სასულიაერო სემინარიის სტუდენტმა. ასეთ მოვლენებს მართლაც ფართო განხილვა სჭირდება. სწორედ აღნიშნეთ, ეს მართლაც არის ,,მართლმადიდებლური სექტების“ კატეგორიის დაჯგუფებების საქმიანობის ნაწილი. იგივე 1997 წლის მოვლენების შემდეგ, როდესაც საქრთველოს ეკლესიამ აჯანყებული ბერების ზეწოლის შედეგად იზოლაციონისტური კურსი აიღო, საქართველოში შეიქმნა რელიგიური ტიპის დაჯგუფებები. მათგან ყველაზე მეტად ცნობილია „მართლმადიდებელ მშობელთა კავშირის“, „წმ.დავით აღმაშენებლისა“ და „ წმ. ვახტანგ გორგასლის საძმოები“ და სხვები. ეს დაჯგუფებები იერარქიის პრინციპზე არიან აწყობილნი და კონკრეტული იდეოლოგიის ძალადობრივი სახით გავრცელებას ცდილობენ. ერთგვარი კონტრკულტურაა, ან გნებავთ, კულტურათა ბრძოლა (Kulturkampf). მათი მთავარი იდეოლოგები არიან არქიმანდრიტი რაფაელ კარელინი, არქიმანდრიტი ლაზარე აბაშიძე, მამა თეიმურაზ ანთაძე. შედარებით დაბალი საფეხურის პროპაგანდისტებად გვევლინებიან მღვდლები დავით ისაკაძე, მიქაელ ქვილივიძე, ალექსანდრე ბოლქვაძე, პეტრე ბარამიძე, ირაკლი კალანდაძე, შიო მენაბდე, სპირიდონ ცქიფურიშვილი და ა.შ. ისინი ავრცელებენ რუსეთის საზღვარგარეთის ეკლესიის თეოლოგის, სერაფიმე როუზის და სერბი საეკლესიო მოღვაწის, იუსტინე პოპოვიჩის, ბულგარელი არქიმანდრიტების ალექსი (Архимандрит Сергий Язаджиев) და სერაფიმეს (Архимандрит Серафим Алексиев), ბერძენი თეოდორე ზისისის და გიორგი მეტალინოსის შავრაზმულ, ანტიდასავლურ იდეებს. მათი ძირითადი იდეაა, საქართველოში შუა საუკუნეების ბიზანტია „განხორცილდეს“. ანუ არსებობდეს სიმფონიური მოდელი, ეკლესია- სახელმწიფოს სტრუქტურული და შინაარსობრივი შერწყმა. დადგინდეს ცხოვრებისა და აზროვნების ერთადერთი მისაღები და ,,სწორი‘‘ ფორმა. მოხდეს საქართველოს, როგორც სახელმწიფოს დასავლეთისაგან იზოლაცია და რუსულ ორბიტასთან მაქსიმალური დაახლოება. საოცრად საინტერესო ისაა, რომ ეს ხალხი ხშირად ძველი ქართული ტრადიციების დამცველად გვევლინება, მაგრამ სინამდვილეში, მათთვის კატეგორიულად მიუღებელია საქართველოს ეკლესიაში ქართული ტრადიციული ელემენტების არსებობა. ისინი ცდილობენ ამოძირკვონ ქართული საეკლესიო, პოლიფონიური გალობა და ჩაანაცვლონ იგი ერთხმიანი ბიზანტიური გალობით, რაც, რიგ ტაძრებში ნაწილობრივ განახორციელეს კიდეც. მათ სურთ მოხდეს წმ. გრიგოლ ფერაძისა და წმ. ილია მართლის დეკანონიზაცია. მიუღებელია წმინდა ნინოს ჯვრის ფორმა და ქართულ საეკლესიო მოტივებზე შექმნილი ხატი სახელად ,,შენ ხარ ვენახი“ და სხვა ადგილობრივ კულტურასთან ადაპტირებული საეკლესიო ატრიბუტიკა. ამ დაჯგუფებებს ყველაზე დიდი მხარდამჭერები არიან მეუფე იობ აქიაშვილი, მეუფე დიმიტრი შიოლაშვილი, მეუფე დავით ტიკარაძე, მეუფე ეფრემ გამრეკელიძე. პოლიტიკოსებიდან კი მათი ინტერსებს ყველაზე გამოკვეთილად გამოხატავს ჯონდი ბაღათურია. პრინციპში, ყველა პოლიტიკოსი ცდილობს საკუთარი მოქმედებით ამ ჯგუფს ასიამოვნოს. დღესდღეობით, საქართველოს ეკლესიას, რეალურად, სწორედ ეს ჯგუფი მართავს საკუთარი ტერორისტული მეთოდებით. მათი საქმიანობის ერთ–ერთი ძირითადი მიმართულებაა დახურული ტიპის მონასტრების შექმნა და იქ ძირეული იდეოლოგიური დამუშავების შედაგად ახალგაზრდა ადამიანების კადრებად მომზადება. ამისათვის ისინი ყიდულობენ მიწას და მთელ მონასტერს კერძო საკუთრებად აფორმებენ, ანუ საპატრიარქოსთან დაპირისპირების შემთხვევაში შეუძლიათ საკუთრების უფლება გამოიყენონ და ამ სახით ხელშეუვალნი დარჩნენ.



– ვინ შედის მათ მიზნობრივ ჯგუფში?



– მათი მიზნობრივი ჯგუფი მორწმუნე საზოგადოების ყველაზე ახალგაზრდა წევრები არიან, რადგან მათი ცნობიერების იდეოლოგიური დამუშავება და სასურველი მიმართულებით ფორმაცია უფრო ადვილია. ისინი ამისათვის იყენებენ დღეისათვის მთელ ეკლესიაში აპრობირებულ მეთოდს, რომელსაც დასავლეთში რესონტიმოს (Ressentiment) ან ესკაპიზმად მოიხსნიებენ. ესაა მოვლენა, როდესაც ხდება ადმაიანის პირადი ტრავმის ბოროტად გამოყენება. როდესაც პიროვნებას აჯერებენ, რომ იგი ამ ცხოვრებაში ვეღარაფერს მიაღწევს, იგი ღმერთმა დასაჯა და მისნაირი ცოდვილი მხოლოდ ბერობით თუ გამოისყიდის საკუთარ დანაშაულს. კრიტიკულ მდგომარეობაში მყოფი, ეგზისტენციალური ტკივილებით აღსავსე ადამაინები ადვილად იჯერებენ ასეთ სისულელეებს და სულიერად ტყდებიან. ამას ემატება რაღაც სიახლის მიმართ ინტერესი, საზოგადოებაში ახალი სახით დამკვიდრების სურვილი და ა.შ. საერთოდ, ადამიანი, რომელმაც პრაქტიკული ეკლესიური ცხოვრება ახლახან დაიწყო, ამ ეტაპს აუცილებლად გაივლის. იგი ცდილობს, შეიცნოს ცხოვრების ეს განსხვავებული ფორმა, მაგრამ სასულიერო პირებმა ამ ადამიანების მდგომარეობით ბოროტად არ უნდა ისარგებლონ. თქვენ მიერ ნახსენები შემთხვევის დროსაც სწორედ ასეთ მაგალითთან გვქონდა საქმე. ახალგაზრდა გოგონა, სტუდენტი, სწორედ ასეთი კონსპირაციული ტიპის მონასტერში მოხვდა. თუ კარგად მახსოვს, ბევრეთში. იქ საკუთარი დროც კი გამოიგონეს. იმდენად იზოლაციონისტურ-სექტანტური აზროვნება აქვთ, რომ სურთ, გარესამყაროსთან აწმყო დროითაც კი არ იყვნენ დაკავშირებულნი. გოგონა სრულად გაუცხოვდა საკუთარი ოჯახისა და გარემოცვისაგან. დედასა და მამას მშობლებს აღარც კი უწოდებდა, რასაც ისინი, ბუნებრივია, ძალიან განიცდიდნენ. როგორც თქვენ უწოდებთ, ეს ,,მართლმადიდებლური სექტები“ დღეს უფრო ძლიერები არიან და დღეს უფრო დიდი ინტესივობით მიდის ახალგაზრდების ზომბირება. უბრალოდ დღესდღეობით ეს თემა ტაბუირებულია და არაოფიციალურად, თითქმის, სახელმწიფო საიდუმლოების სტატუსით სარგებლობს. მსგავსი მოვლენების გაშუქებას ვერცერთი მედია საშუალება ვეღარ ბედავს.



– ქართულ ჟურნლიტიკას ეს თემა რომ არ აინტერესებს, ეს თვითცენზურის თუ მამაოსგან/ მოძღვრისგან შეჩვენებისა და ამის გამო ჯოჯოხეთში მოხვედრის შიშს უნდა დავაბრალოთ? არსებული სიტუაციის შექმნაში ქართული მედიის პროფესიონალიზმის როლს როგორ განსაზღვრავდით და, თქვენი დაკვირვებით, გერმანიის მედია რელიგიურ „საბურველისზე“რამდენადა დამოუკიდებელი?



– სხვა სფეროებისგან რელიგიის ერთ–ერთი განმასხვავებელი ნიშანი სწორედ ისაა, რომ მისი თემატიკა ადამიანის ეგზისტენციალურ შიშებთან მჭიდროდაა დაკავშრებული, ასე რომ ადამიანების სინდისით მანიპულაციის საშუალება მუდმივად არსებობს. მეორე მხრივ, საპატრიარქო ძლიერ საზოგადოებრივ ინსტიტუტს წარმოადგენს და ყველას ურჩევნია მისი კეთილგანწყობა მოიპოვოს და არა წყრომა, მითუმეტეს – დაუმსახურებელი. ამიტომაც, როგორც თქვენ აღნიშნეთ, არსებობს თვითცენზურა და მოვლენათა იდეოლოგიური მიზნით განხილვა. გარდა შიშისა, ჟურნალისტებში რელიგიურ საკითხებში ჩაუხედაობის მაჩვენებელიც მაღალია. ამას წინათ, ისეთ სრულიად ნეიტრალურ თემაზე, როგორიც პეტრე-პავლობის დღესასწაულის აღნიშნვნაა, მომზადებულ სიუჟეტშიც კი ქართველმა ჟურნალისტმა გამაოგნებელი უვიცობა გამოავლინა. მესმის, რომ სახარებისა და წმინდა წერილის მიმართ ინტერესი არა აქვს, მაგრამ მიკვირს ელემენტარული ინფორმაცია ამ საკითხთან დაკავშირებით ვიკიპედიაში მაინც რატომ არ მოიძია? რელიგიური სიბნელე არის ამ სფეროში უვიცობის ერთ–ერთი ყველაზე მავნე ფორმა. არაპროფესინალური ჟურნალისტიკა კი ამ უვიცობის გამავრცელებლად და კონკრეტული იდეოლოგიის შემქმენლად გევევლინება. გერმანიაში დიამეტრიულად განსხვავებული სიტუაციაა. პროფესიონალური ჟურნალისტიკის ფარგლებში რელიგიურ თემატიკაზე მომუშავე ჟურნალისტების კომპეტენციის დონე ძალიან მაღალია, ბევრს თეოლოგიური განათლებაც კი აქვს. საერთოდ გერმანიაში მიიჩნევენ, რომ რელიგიური სივრცე ძალიან მნიშვნელოვანია ქვეყნის მოსახლეობის ცნობიერების განვითარების საკითხში. ამიტომაც, ამ საკითხების მიმართ არა მარტო საერო, არამედ თავად საეკლესიო სივრცეშიც კი კრეატიული კრიტიკა არსებობს.



– პირადად თქვენი გერმანიაში გამგზავრება მხოლოდ სწავლის სურვილით იყო ნაკარნახევი?



- სემინარიაში განვითარებულ პროცესებს თან ახლდა იმ დროისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენა. კერძოდ, ევროპიდან დაბრუნდა ბევრი ისეთი ადამიანი, რომელიც იქ სწავლობდა, ან იკვლევდა თუ სხვა აკადემიურ პროექტს ახორციელებდა. სწორედ მათი ლექციების, სემინარების მოსმენისა თუ ტექსტების კითხვის შედეგად ჩვენ წინაშე გაიხსნა ინფორმაციის ახალი სივრცე და მივხვდით, რომ ჩვენი წარმოდგენები ამ სფეროში უაღრესად შეზღუდული იყო. მე და ჩემს მეგობრებს ხარისხიანი განათლების მიღებისა და აკადემიური კვალიფიკაციის მოპოვების მანამდე არსებული სურვილი გაგვიძლიერდა. დღის წესრიგში რომელიმე ევროპული ენის საფუძვლიანად შესწავლა დადგა. მე თავდაპირველად ფრანგულზე ვფიქრობდი, მაგრამ ვინაიდან გერმანული ენა თეოლოგიისა და ფილოსოფიის ენად ითვლება და ამავე დროს, ამ ქვეყანაში სტიპენდიის მოპოვება უფრო ადვილი იყო, არჩევანიც ამ ენაზე გავაკეთეთ. ენის კურსისთვის საჭირო სტიპენდია გერმანიის ფედერაციის მაშინდელმა ელჩმა უვე შრამმა გამოგვიყო. ძალიან დიდი დახმარება გაგვიწია საქართველოშო ევანგელურ-ლუთერანული ეკლესიის ერთერთმა მესვეურმა ქრისტიანე ჰუმელმაც. რამდენიმე მცდელობის შემდეგ, გამიმართლა და საჭირო სტიპენდია გერმანიაშიც მოვიპოვე. 2009 წლიდან ვარ ბავარიის პატარა ქალაქ აიხშტეტში. ქალაქში არსებულ კათოლიკურ უნივერსიტეტს ერთ–ერთი მიმართულებად აქვს მართლმადიდებლური თეოლოგია და ამ კუთხით იგი საინტერესო პროექტებს სთავაზობს სტუდენტებს. დღესდღეობით, ამ უნივერსიტეტში თეოლიგიურ განათლებას ექვსი ქართველი სტუდენტი ვეუფლებით. მალე კიდევ ორი ახალგაზრდა შემოგვიერთდება. – რა განსხვავება დაინახეთ საქართველოსა და გერმანიაში თეოლოგიის სწავლების მეთოდებს შორის? - განსხვავება საოცრად დიდია. სამწუხაროდ, მართლმადიდებელ ეკლესიებს აკადემიური თეოლოგიური სასწავლებლების ტრადიცია ნაკლებად აქვთ. ძირითად თეოლოგიურ ტექსტებსაც ლიტურგიული ტიპის ტექსტები წარმოადგენს. ასევე, დიდია აღმოსავლური და დასავლური თეოლოგიის ხასიათობრივი განსხვავებაც. პირველი უფრო პლატონურ ფილოსოფიას დაემყარა და სიმბოლისტური, მეტაფორული განმარტებების ირგვლივ კონცენტრირდა მაშინ, როდესაც მეორეზე გადამწყვეტი გავლენა არისტოტელურმა ფილოსოფიამ იქონია და იგი კრიტიკულ მეთოდოლოგიას ემყარება. დასავლურ ეკლესიებში თეოლოგიური ცოდნისა და ნაშრომების დაგროვების მინიმუმ თხუთმეტსაუკუნოვანი ტრადიცია არსებობს. ამ სივრცეში ეკლესიებს დღემდე უწევს კამათის რეჟიმში ყოფნა სხვა ტიპის სააზროვნო სისტემებთან და იძულებულია საკუთარი თეოლოგია მუდმივად განავითაროს. ჩვენთან მანამდე არსებული ისედაც სუსტი თეოლოგიური განათლების სფერო კომუსიტურმა რეჟიმმა მთლიანად მოშალა. დღეს თითქოს, რაღაცეები კეთდება, მაგრამ სინამდვილეში ყველაფერი თავიდან შესაქმნელი და მოსაწერიგებელია. დასავლეთში თეოლოგია დიდი ხანია აღარაა მხოლოდ ვიწრო მიმართულების და ინტერდისციპლინარული სწავლების სამეცნიერო პროცესში აქტიურადაა ჩართული. უფრო გასაგებად რომ ვთქვა, აქ თეოლოგია ისწვალება სოციოლოგიასთან, ფილოსოფიასთან, კულტურულოგიასა თუ სხვა დისციპლინასთან ერთად. ხდება ისტორიული მოვლენების მაქსიმალურად ობიექტური პოზიციებიდან გაანალიზება. ეკლესიათა განსხვავებულობა ხშირად კულტურათა მრავალფეროვნების კონტექსტში განიხილება. ძალიან დიდ პატივს სცემენ ადამიანის განსხვავებულობას. საკუთარი მრწამსი, ეთნიკური თუ კულტურული კუთვნილება არა თუ პრობლემას არ წარმოადგენს, არამედ ხშირად ძალიან სასურველი და საინტერესოცაა გარშემომყოფთათვის. კათოლიკური ეკლესიის პროგრესულ წრეებში დიდი აღფრთოვანებით მოეკიდნენ პაპის იმ ინიციატივას, რომ მართლმადიდებელ ეკლესიასთან დაახლოების პროცესი უფრო ინტენსიური გახდეს. ამ კონტექსტში დიდია ჩვენი ეკლესიის ახლოდან გაცნობის სურვილიც. სამწუხაროდ, აქაურ უნივერსიტეტებში მხოლოდ თითოოროლა ადამიანმა თუ იცის, რომ არსებობს საქართველოს ეკლესია. ყველას რუსეთის ერთ–ერთი ეპარქია ვგონივართ. ჩვენ, სტუდენტებმა მაინც მოახერხეთ, რომ ადამიანთა საკმაოდ ფართო წრისათვის გარკვეული წარმოდგენა შეგვექმნა საქართველოსა და ჩვენი ეკლესიის შესახებ. ამ საქმიანობას დღემდე ვაგრძლებთ.



– თქვენ თქვით, რომ სწავლების პროცესი არის ინტრედისციპლინარული. რამდენად ეხება იგი გენდერს, როგორც თავად ინტერდისციპლინარულ საგანს და როგორია ქალის ხელდასმისადმი დამოკიდებულება?



-აქ არსებულ ინტერდისცპლინარულ სწავლების მეთოლოგიაში, გენდერის საკითხი ერთ-ერთი ცენტრალურია. გარდა თემატურ საგნებში ამ საკითხის გათვალისწინებისა, არსებობს სპეციალური კურსები, რომლებიც მთლიანად გენდერულ საკითხებსა და მათ რელიგიასთან მიმართებას ეხება. ფემინისტური თეოლოგია კი უკვე დიდი ხანია ქვემიმართულებად ჩამოყალიბდა. რაც შეეხება ქალთა ხელდასხმას, ეს საკითხი განსხვავებულადაა გადაწყვეტილი. ევანგელურ– ლუთერანულ და სხვა პროტესტანტულ ეკლესიებში უკვე დიდი ხანია, ეს მიღებული პრაქტიკაა. რაც შეეხება კათოლიკურ ეკლესიას, იგი ე.წ. ტრადიციულ კონფესიას წარმოადგენს, რის გამოც გამორიცხავს ქალთა ხელდასხმას. თუმცა თეოლოგები შეჯერდნენ, რომ ქალთა ხელდასხმის საწინააღდეგოდ თეოლოგიური არგუმენტი არ არსებობს და ეს ამ სახით მხოლოდ ტრადიციის მიმართ პატივისცემის, მრევლის განწყობილების გათვალისწინების გამო არსებობს. მეორეს მხრივ, ქალები ძალიან ფართოდ და აქტიურად არიან წარმოდგენილები ეკლესიის ინსტიტუციურ და ქველმოქმედებითი საქმიანობის სფეროში. სხვათა შორის, ტრადიციული კონფესიებისათვის პრობლემას წარმოადგენს ქალის როლის ღიად დაფიქსრიება, თორემ საქართველოშიც კი, საეკლესიო კულისებში უამრავი ქალბატონია, რომლებიც უმნიშვნელოვანეს საკითხებს წყვეტენ.



– როგორ შეაფასებდით საქართველოში რელიგიურ სივრცეში დღესდღეობით მიმდინარე პროცესებს?



- შეფასება, ცოტა ხმამაღალი ნათქვამია. უბრალოდ, ისევე, როგორც ყველას, მეც ჩემი მოსაზრება გამაჩნია. საქართველოში დღესდღეობით, ქართული საზოგადოების ფორმირების ახალი ეტაპი მიმდინარეობს. ამ პროცესში ბევრი საზოგადოებრივად აქტიური ჯგუფი და ინსტიტუციაა ჩართული. მათ შორის ეკლესიაც. ადამიანები საკუთარი ეროვნული იდენტობის ძიები ხელახალ პროცესს გადიან და ხშირად საბდისწერო შეცდომების დაშვება სწორედ აქ ხდება. ხშირად ისეთი რამ საღდება ქართულ ტრადიციად, ეროვნულ ფასეულობად, თუ უძველეს წესად, რასაც საქართველოსთან საერთო არაფერი ჰქონია. ხშირად ხდება ადამიანების ცნობიერების უარყოფითი სტერეოტიპებით, მცდარი ინფორმაციით გამოკვება, რაც აზროვნების ბიპოლარიზებას იწევევს და ქრისტიანობის ფუნდამნტალურ ღირებულებებს: უნივერსალიზმს, განსხვავებულთა მშვიდობიანი თანაარსებობის პრინციპს, შემწყნარებლობას მთლიანად გამორიცხავს. მთელი ეს აჟიოტაჟი რელიგიების შესახებ კანონის, ID ბარათების, სექსუალური უმცირესობების დარბევა სხვა არაფერია, თუ არა ეკლესიის მხრიდან მეგანარატივის შექმნის, საკუთარი პოლიტიკური ძალაუფლების განმტკიცების მცდელობა. მთელ ამ დემონოლოგია ქრისტიანობასთან საერთო აღარაფერი აქვს. ადამაიანები ეშმაკსა და მის მანქანებზე უფრო მეტს ფიქრობენ, ვიდრე კითხულობენ და საუბრობენ ღმერთზე, მისდამი სასოებასა და სიყვარულზე. საჭიროა ძირეულ ქრისტიანულ ღირებულებებს დავუბრუნდეთ. მით უმეტეს, ამის საშუალებას ჩვენი კონფესიური კუთვნილება გვაძლევს, რადგან მართლმადიდებლობა, არსობრივად, თავისი ეკლექტური ხასიათის გამო, ლიბერალური დემოკრატიის პრინციპებისა და პროგრესის განხორციელების გაცილებით დიდ სივრცეს გვთავაზობს, ვიდრე ტრადიციული კათოლიციზმი, თუ რადიკალური პროტესტანტული კონფესიები.



18.07.2012


azrebi.ge